Chứng nhận Nhóm giáp xác theo tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 8398:2012

Lời nói đầu

TCVN 8398:2012 được chuyển đổi từ 28 TCN 124:1998 - Tôm biển - tôm giống PL15 - Yêu cầu kỹ thuật thành Tiêu chuẩn Quốc gia theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm b khoản 2 Điều 7 Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 01/8/2007 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.

TCVN 8398:2012 do Tổng cục Thủy sản biên soạn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

TÔM BIỂN - TÔM SÚ GIỐNG PL15 - YÊU CẦU KỸ THUẬT

Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định yêu cầu kỹ thuật đối với tôm giống PL15 của loài tôm sú Penaeus monodon Fabricus, 1798.

Thuật ngữ

Trong tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ sau:

+ Tôm giống PL15 ngày tuổi

Tôm giống PL15 (Post-Larvae 15 Tiger shrimp) là tôm sau 15 ngày kể từ ngày đầu tiên của hậu ấu trùng.

+ Các phần phụ của tôm

Các phần phụ của tôm là râu, chân hàm, chân càng, chân bò (chân ngực), chân bơi (chân bụng), thùy đuôi (quạt đuôi), chủy.

Yêu cầu kỹ thuật

+ Chỉ tiêu cảm quan

Chất lượng tôm sú giống PL15 phải đạt yêu cầu quy định trong Bảng 1:

Bảng 1 - Yêu cầu kỹ thuật đối với tôm sú giống PL15

CHÚ THÍCH: Để xác định các chỉ tiêu kỹ thuật đối với tôm sú giống PL15 trong Bảng 1 cần sử dụng các phương pháp kiểm tra tại Phụ lục A của Tiêu chuẩn này.

+ Mức độ nhiễm bệnh

Tỷ lệ phần trăm (%) số cá thể nhiễm bệnh cho phép theo quy định trong Bảng 2:

Bảng 2 - Mức độ nhiễm bệnh cho phép của tôm sú PL15

Phụ lục A

Phương pháp kiểm tra cảm quan

(Quy định)

+ Dụng cụ kiểm tra

Dụng cụ kiểm tra các chỉ tiêu cảm quan của tôm giống PL15 theo quy định tại Bảng A.1:

Bảng A.1 - Dụng cụ kiểm tra chỉ tiêu cảm quan

Thu mẫu tôm giống:

Dùng vợt vớt tôm giống theo chiều thẳng đứng từ dưới lên ở 4 góc bể ương. Số lượng mẫu tôm giống cần có để kiểm tra không ít hơn 200 cá thể.

Thả tôm đã vớt vào một chậu màu trắng chứa nước của bể ương và đặt ở nơi thoáng mát.

Trình tự kiểm tra các chỉ tiêu:

+ Trạng thái hoạt động

Quan sát trực tiếp hoạt động bơi và bám của tôm giống ở trong chậu.

Thử phản ứng ngược dòng nước: Lấy tay khuấy nhẹ tạo dòng nước xoáy trong chậu, sau đó quan sát tôm bơi ngược dòng nước và bám dưới đáy.

Thử phản ứng lẩn tránh chướng ngại vật. Dùng một que nhỏ đưa từ từ tới bất kỳ cá thể nào để quan sát phản ứng của cá thể đó.

Thử phản ứng với tiếng động: Gõ nhẹ vào thành chậu để quan sát phản ứng của tôm giống.

Thử phản ứng với ánh sáng: Đặc chậu chứa tôm giống vào chỗ tối, dùng đèn pin đột ngột chiếu trực tiếp vào chậu để quan sát phản ứng của tôm.

+ Ngoại hình và màu sắc

Dùng cốc thủy tinh múc cả nước và tôm giống trong chậu, đặt hoặc nâng cốc lên ngang tầm mắt và hướng ra phía có nguồn sáng để quan sát màu sắc, ngoại hình của tôm giống.

Số lần quan sát không ít hơn 3 lần, mỗi lần từ 15 cá thể đến 20 cá thể. Số tôm giống quan sát xong thả vào một chậu chứa khác.

Vớt ngẫu nhiên 15 cá thể đến 20 cá thể trước đó đã quan sát bằng mắt thường, dùng kính lúp quan sát lại chỉ tiêu ngoại hình của tôm giống.

+ Đo chiều dài

Đặt tôm giống nằm duỗi thẳng trên mặt giấy kẻ ly.

Đọc chiều dài từ mút chùy đến mút telson của từng cá thể.

Lần lượt đo chiều dài không ít hơn 100 cá thể. Sau đó, thống kê chiều toàn bộ số cá thể của mẫu và xác định tỷ lệ phần trăm (%) số tôm giống khác cỡ quy định.

Gây sốc:

+ Phương pháp thử gây sốc bằng Formalin 100 ppm.

Thả 40 cá thể đến 50 cá thể tôm giống cần kiểm tra vào dung dịch formalin có nồng độ 100 ppm và theo dõi trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống 100 phần trăm (%) là đạt yêu cầu.

+ Phương pháp thử gây sốc bằng hạ độ mặn đột ngột xuống 15 ‰.

Lấy 40 cá thể đến 50 cá thể tôm giống cần kiểm tra cho vào cốc thủy tinh chứa 300 ml nước trong bể ương.

Tiến hành cho nước ngọt vào hạ độ mặn đột ngột xuống còn 15 ‰ và theo dõi trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống 100 phần trăm (%) là đạt yêu cầu.

TÔM BIỂN - TÔM SÚ BỐ MẸ - YÊU CẦU KỸ THUẬT

Phạm vi điều chỉnh

Tiêu chuẩn này áp dụng đối với tôm bố mẹ của loài tôm sú (Penaeus monodon Fabricius, 1798).

Thuật ngữ

Trong tiêu chuẩn này sử dụng thuật ngữ sau:

+ Tôm sú bố mẹ thành thục (Broodstock of tiger shrimp mature)

Tôm sú bố mẹ thành thục là tôm đực và tôm cái sử dụng để cho sinh sản.

+ Bộ phận sinh dục ngoài (External genitalia)

Bộ phận sinh dục ngoài còn được gọi là cơ quan giao vỹ của tôm; Bộ phận giao vĩ của tôm đực là petasma; Bộ phận giao vĩ của tôm cái là Thelycum.

+ Buồng trứng (Ovarian)

Buồng trứng (còn gọi là noãn sào) là nơi sản xuất, dự trữ các tế bào trứng (noãn hoàng) của tôm cái. Buồng trứng nằm dọc theo mặt lưng phía trên, có hai ống dẫn trứng mở ra ở khớp háng đôi chân ngực thứ 3.

+ Túi chứa tinh (Bags containing crystal)

Túi chứa tinh là một bộ phận ở cơ quan sinh dục phụ của tôm cái gồm có 2 tấm phồng lên ở đôi chân ngực thứ 4 và thứ 5 dưới bụng tôm. Túi chứa tinh có chức năng lưu trữ, bảo vệ tinh trùng sau khi được giao phối.

Yêu cầu kỹ thuật

+ Chọn tôm sú bố mẹ cho sinh sản

Tôm sú bố mẹ thành thục sử dụng để sinh sản phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật quy định trong Bảng 1:

Bảng 1 - Yêu cầu đối với tôm sú bố mẹ cho sinh sản

CHÚ THÍCH: Để xác định các chỉ tiêu kỹ thuật đối với tôm sú bố mẹ trong Bảng 1 cần sử dụng các phương pháp kiểm tra tại Phụ lục A của Tiêu chuẩn này.

+ Mức độ nhiễm bệnh

Tỷ lệ phần trăm (%) số cá thể nhiễm bệnh cho phép theo quy định trong Bảng 2:

Bảng 2 - Mức độ nhiễm bệnh cho phép của tôm sú bố mẹ

+ Sử dụng tôm mẹ cho sinh sản tối đa

Tôm sú mẹ cho sinh sản tối đa không quá 3 lần/vòng đời.

PHỤ LỤC A

PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA CẢM QUAN

(Quy định)

+ Dụng cụ kiểm tra

Một số dụng cụ chủ yếu để kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng của tôm sú mẹ cho sinh sản được quy định trong Bảng A.1:

Bảng A.1 - Dụng cụ chủ yếu để kiểm tra chất lượng tôm bố mẹ

+ Lấy mẫu

Số lượng mẫu cần kiểm tra gồm toàn bộ số tôm mẹ chọn để cho sinh sản ngay.

Dùng vợt vớt từng cá thể thả vào chậu chứa nước sạch, có độ mặn như ở nơi nuôi dưỡng.

+ Kiểm tra các chỉ tiêu cơ quan sinh dục của tôm

Buồng trứng:

Kiểm tra buồng trứng từng cá thể ở trong chậu chứa mẫu.

Quan sát bằng mắt thường trong điều kiện ánh sáng tự nhiên có thể thấy được buồng trứng của tôm ở Giai đoạn IV có màu xanh đậm, hoặc vàng nâu.

Phân biệt các giai đoạn chín sinh dục của buồng trứng được quy định trong Bảng A.2:

Bảng A.2 - Phân biệt các giai đoạn chín sinh dục của buồng trứng

+ Túi chứa tinh

Nhẹ nhàng lật ngửa tôm cái trong chậu, quan sát túi chứa tinh bằng mắt thường trong điều kiện ánh sáng tự nhiên: mức độ phồng, màu trắng sữa của túi chứa tinh, đánh giá mức độ nhiều hay ít tinh trong túi chứa tinh.

+ Cơ quan giao vĩ

Nhẹ nhàng lật ngửa tôm đực trong chậu, quan sát cơ quan giao vĩ của tôm đực (petasma) bằng mắt thường, trong điều kiện ánh sáng tự nhiên để chọn những cá thể có cơ quan giao vĩ không bị xây xát, dập nát.

+ Xác định khối lượng của tôm bố mẹ

Nhẹ nhàng đặt tôm trên đĩa cân để xác định khối lượng. Yêu cầu thao tác nhanh, thời gian không kéo dài hơn 1 phút.

+ Quan sát ngoại hình, màu sắc, trạng thái hoạt động, các phần phụ

Quan sát tôm trong chậu bằng mắt thường, trong điều kiện ánh sáng tự nhiên. Đánh giá các chỉ tiêu về ngoại hình, màu sắc, trạng thái hoạt động và các phần phụ của tôm mẹ chọn cho đẻ phải theo quy định trong Bảng 1 - Yêu cầu đối với tôm bố mẹ cho sinh sản (Mục 3 Yêu cầu kỹ thuật).

Căn cứ vào những dấu hiệu sau để đánh giá tôm khỏe mạnh: hoạt động bình thường, không có dấu hiệu bệnh lý, màu sắc tươi sáng, cơ thể không bị tổn thương hoặc thân không có những đốm đỏ, đốm đen, đốm trắng; đỏ hoặc đen mang.

Ước lượng bằng mắt thường, để so sánh râu A2 và chiều dài toàn thân tính từ mũi chủy đến mút đốt đuôi.